Truyền thống bí ẩn và khác biệt so với phần còn lại của thế giới giúp các samurai trở thành đề tài hấp dẫn của ngành điện ảnh.
The Last Samurai (2003)
The Last Samurai được lấy cảm hứng từ Jules Brunet - một đại úy người Pháp chiến đấu cùng phiến quân Enomoto Takeaki trong thời kỳ đầu của Chiến tranh Boshin - và sự kiện nổi loạn Satsuma của Saigō Takamori năm 1877. Nhân vật chính của bộ phim là Nathan Algren (Tom Cruise) - một đại úy người Mỹ mắc chứng nghiện rượu sau những tội ác mà anh gây ra trong cuộc chiến với người da đỏ.
Nhờ kỹ năng chiến đấu hơn người, anh được mời về làm cố vấn, giúp hiện đại hóa quân đội của Thiên hoàng Minh Trị (Shichinosuke Nakamura) với mức lương hậu hĩnh. Trong lần chạm trán đầu tiên với quân nổi loạn của Moritsgu Katsumoto (Ken Watanabe), Nathan nhanh chóng bị bắt giữ.
Katsumoto quyết định giữ lại mạng sống cho kẻ thù để có thể học hỏi thêm về văn hóa phương Tây. Trong thời gian này, Nathan cũng biết thêm về nước Nhật và các truyền thống samurai. Điều này dẫn đến quyết định bất ngờ của anh là sát cánh cùng Katsumoto chống lại chính những đồng đội cũ.
The Last Samurai là một thành công cả về mặt thương mại lẫn nghệ thuật, và được khán giả Nhật Bản yêu thích. Phim vượt khỏi khuôn mẫu “anh hùng da trắng” tới giải cứu người châu Á thường thấy. Ngược lại, Nathan Algren mới là người được cứu rỗi và nhận ra giá trị cuộc sống thông qua hành trình khám phá văn hóa của xứ sở mặt trời mọc.
Loạt phim Rurouni Kenshin
Rurouni Kenshin được chuyển thể từ bộ manga cùng tên của Nobuhiro Watsuki với bối cảnh đặt ở thời kỳ Minh Trị và Chiến tranh Boshin. Phim xoay quanh Kenshin Himura (Takeru Satoh) - một sát thủ đã giải nghệ và trở thành lãng khách. Anh vô tình là nghi phạm của một vụ án khi bị kẻ sát nhân giấu mặt mạo danh.
Qua các phần phim, Kenshin phải đối mặt với những tổ chức tội phạm trong thời kỳ đổi mới ở Nhật Bản, đồng thời hiểu ra thêm ý nghĩa của danh xưng samurai. Giống với The Last Samurai, Rurouni Kenshin đặt trọng tâm vào những xung đột giữa các giá trị truyền thống và hiện đại của các samurai thời Duy Tân Minh Trị.
Tinh thần này được truyền tải một cách trọn vẹn từ truyện tranh lên màn ảnh rộng. Tuy có thay đổi một vài tình tiết, nhưng loạt phim vẫn giữ được tinh thần của nguyên tác. Đó là những pha đấu kiếm mãn nhãn, bạo lực và cách xây dựng tâm lý, phát triển tính cách nhân vật sâu sắc.
Seven Samurai (1954)
Bộ phim kinh điển của đạo diễn Akira Kurosawa lấy bối cảnh Nhật Bản năm 1587 khi một ngôi làng liên tục bị thảo khấu cướp bóc. Họ quyết định thuê các samurai về để tự vệ. Nhưng do không có tiền, trưởng làng chỉ có thể tìm đến một lãng khách lớn tuổi là Kambei (Takashi Shimura). Kambei cùng sáu samurai khác phải đối mặt với hàng chục kẻ thù có trang bị hiện đại hơn để bảo vệ những người dân vô tội.
Seven Samurai mang nhiều ý nghĩa trong việc xây dựng mối quan hệ giữa samurai - tầng lớp quý tộc chỉ có nhiệm vụ tham gia chiến tranh - với những nông dân thấp kém. Song, tác phẩm còn được xem là một trong những bộ phim xuất sắc mọi thời đại của điện ảnh thế giới, với tính cách mạng trong góc quay, biên đạo hành động, cách xây dựng nhân vật, bối cảnh...
Phim đã truyền cảm hứng cho vô số bom tấn sau này như The Lord of the Rings: The Two Towers (2002), The Matrix Revolutions (2003), Mad Max: Fury Road (2015) hay Justice League (2017). Câu chuyện của Seven Samurai được nhiều quốc gia làm lại với bối cảnh riêng như The Magnificent Seven (1960) của Mỹ, The Seven Magnificent Gladiators (1983) của Italy hay Seven Swords (2005) của Hong Kong.
13 Assassins (2010)
13 Assassins lấy bối cảnh Nhật Bản năm 1844. Trong thời kỳ Edo, lãnh chúa Matsudaira Naritsugu (Gorō Inagaki) liên tục gây ra những tội ác tày trời như giết hại, hãm hiếp và tra tấn dã man dân lành. Hắn thoải mái tự tung tự tác nhờ là em trai của Mạc phủ Tokugawa. Đại nhân Doi Toshitsura (Mikijirō Hira) - cố vấn cấp cao của Mạc phủ - nhận ra rằng nếu Naritsugu kế thừa ngôi vị, nước Nhật sẽ gặp đại họa.
Ông tìm đến samurai kỳ cựu Shimada Shinzaemon (Kōji Yakusho) để lên kế hoạch ám sát tên lãnh chúa khát máu. Shinzaemon sau đó chiêu mộ thêm 12 lãng khách và samurai để thực hiện nhiệm vụ. Song, trưởng đội hộ về của Naritsugu là Hanbei đã phát hiện ra kế hoạch táo bạo và phục kích ngược nhóm sát thủ.
Giống với những tác phẩm khác, 13 Assassins gây ấn tượng mạnh bởi những cảnh đấu kiếm mãn nhãn và đẫm máu. Song, điểm đặc biệt mà bộ phim mang lại chính là sự tranh cãi về “đạo” của samurai. Liệu một samurai đúng nghĩa sẽ là người trung thành mù quáng trước sự bạo tàn của chủ nhân hay dám phản bội lời thề để bảo vệ dân lành?
Blade of the Immortal (2017)
Blade of Immortal được chuyển thể từ bộ truyện tranh cùng tên của Hiroaki Samura, xoay quanh một lãng khách tên Manji (Takuya Kimura). Anh từng ra tay hạ sát 100 người để trả thù cho em gái. Để đền tội, Manji được trao cho sự bất tử nhờ Huyết tiên Trùng, cùng trách nhiệm phải giết 1.000 kẻ ác.
Nhiều năm sau, chàng lãng khách được Rin Asano (Hana Sugisaki) nhờ trả thù một băng đảng đã hạ sát toàn bộ gia đình cô gái. Từ đây, Manji phần nào tìm lại được động lực sống trong cuộc đời bất tử nhàm chán.
So với 13 Assassins cùng do Takashi Miike đạo diễn, Blade of Immortal đậm chất giải trí bởi những trường đoạn chiến đấu dài hơi và tàn bạo của Manji. Sự bất tử của nhân vật giúp các biên đạo hành động thoải mái sáng tạo nhiều chiêu thức kết liễu khác nhau. Đồng thời, mối quan hệ giữa lãng khách và Rin cũng là một điểm nhấn đáng nhớ.