Đằng sau vụ kiện ồn ào giữa Scarlett Johansson với Disney
Minh tinh hàng đầu Hollywood gây sốc khi đâm đơn kiện Disney do phát hành Black Widow ngoài rạp và trực tuyến cùng lúc. Nhiều người trong ngành đã đưa ra quan điểm xoay quanh vụ việc.
Ngày 29/7 (giờ địa phương), Scarlett Johansson gây sốc khi đâm đơn kiện Disney lên Tòa án Tối cao Los Angeles. Theo phía minh tinh, “Nhà Chuột” đã vi phạm hợp đồng khi phát hành bom tấn Black Widow cùng lúc ngoài rạp và trên hệ thống Disney+ (với giá thuê 30 USD) từ 9/7.
Đây là sự kiện chấn động Hollywood giữa bối cảnh kinh đô điện ảnh vẫn còn đang vất vả tìm cách phục hồi và chống chọi đại dịch Covid-19 sau một năm thất bát.
Các đồng nghiệp ủng hộ Scarlett Johansson?
Scarlett Johansson cho rằng quyết định của Disney đã gây ảnh hưởng tới doanh thu của Black Widow. Theo đó, khoản thưởng dựa trên % thành tích phòng vé của cô cũng giảm theo. Nguồn tin của Wall Street Journal tiết lộ phía ScarJo ước tính khoản thiệt hại đến từ cách phát hành kể trên lên tới 50 triệu USD.
Disney không chịu ngồi yên khi lập tức phản bác minh tinh trên mặt báo. Trong thông cáo chính thức, “Nhà Chuột” gọi đơn kiện từ ScarJo là “điều đáng buồn khi cho thấy sự coi thường nhẫn tâm trước thảm họa toàn cầu mà đại dịch khủng khiếp và dai dẳng Covid-19 gây ra”.
Nguồn tin của Variety cho biết nhiều đồng nghiệp tại Hollywood đang ủng hộ Scarlett Johansson trong vụ kiện.
Hãng phim đồng thời khẳng định Scarlett Johansson đã nhận đủ khoản thù lao “cứng” 20 triệu USD cho lần cuối vào vai Black Widow. Còn bên ScarJo cũng lập tức phản pháo rằng điều khoản trong hợp đồng cho thấy Black Widow chỉ được phép phát hành độc quyền ngoài rạp.
Nguồn tin của WSJ tiếp tục cho biết Scarlett Johansson từng lo lắng Black Widow sẽ bị đưa thẳng lên Disney+ từ trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra, nên cô nhất quyết theo đuổi điều khoản này và đã nhận được cái gật đầu từ Marvel Studios.
Tạp chí Variety nhận định hệ quả từ vụ kiện đình đám có thể thay đổi cách các hãng phim trả thù lao cho diễn viên giữa bối cảnh đại dịch Covid-19 chưa thể được kiểm soát, còn nhà phát hành ngày càng rút ngắn khoảng cách thời gian giữa đưa phim ra rạp và lên các dịch vụ trực tuyến, hay thậm chí là xóa bỏ nó như trường hợp của Black Widow.
Một đại diện diễn viên giấu tên phát biểu trên Variety: “Nhiều diễn viên khác đang ủng hộ Scarlett. Cô ấy có đủ thế lực để biến đây trở thành cuộc trò chuyện công khai và đưa Disney ra ngoài ánh sáng. Bằng cách công khai mọi diễn biến, ScarJo có thể tạo ra sự thay đổi”.
Cái lý của Scarlett Johansson
Tranh chấp về thù lao giữa diễn viên và các hãng phim xuất hiện nhiều hơn trong bối cảnh phim trực tuyến thắng thế. Black Widow là lần hiếm hoi đội ngũ phát hành công bố doanh thu trên nền tảng trực tuyến. Trước đó, Disney hoàn toàn kín tiếng về nguồn thu online của Mulan hay Cruella.
Năm 2020, giữa bối cảnh toàn bộ ngành công nghiệp điện ảnh lao đao vì dịch bệnh, Warner Bros. “chơi trội” khi tuyên bố sẽ phát hành tất cả phim trong 2021, như Godzilla vs. Kong, The Sucide Squad hay Dune, cùng lúc ngoài rạp và trên HBO Max. Họ gọi đó là quyết định mang tính tạm thời và gây ra không ít tranh cãi.
Không chỉ các chủ rạp, Warner Bros. còn phải đàm phán với dàn sao đã ký hợp đồng bởi một phần không nhỏ thù lao được tính theo % doanh thu thực tế của bộ phim ngoài rạp. Họ mau chóng giải quyết vấn đề này bằng cách chi ra 250 triệu USD cho Will Smith (với King Richard), Denzel Washington (với The Little Things), Gal Gadot (với Wonder Woman 1984) và những người khác. Trong số này, khoản thưởng thêm của Gadot từng được công khai là 10 triệu USD.
Phía Scarlett Johansson cho rằng Disney đã vi phạm hợp đồng ký kết.
Theo nguồn tin của Variety, sau Scarlett Johansson, một vài ngôi sao góp mặt trong các phim Disney được phát hành song song trong thời gian qua cũng đang cân nhắc đưa ra động thái tương tự. Một trong số đó là Emma Stone của Cruella.
Một người giấu tên hoạt động lâu năm trong lĩnh vực pháp lý tại Hollywood phát biểu: “Có điều gì đó không ổn. Tôi thực sự bất ngờ khi Disney không sớm giải quyết đơn kiện của Scarlett. Hãng không nên ra tòa với một ngôi sao lớn như vậy”.
Theo đơn kiện, hợp đồng của Johansson đảm bảo điều khoản “Black Widow được phát hành rộng rãi ngoài rạp”, tức ít nhất 1.500 rạp tại Bắc Mỹ. Đội ngũ luật sư của minh tinh lý luận rằng bom tấn theo đó không được xuất hiện trên các nền tảng trực tuyến trong vòng 90-120 ngày sau đó như truyền thống.
Để củng cố luận điểm, trong đơn kiện có kèm theo một email từ năm 2019 giữa đội ngũ pháp lý của ScarJo với Dave Galluzi - Trưởng Đoàn luật sư của Marvel. Trong đó, phía hãng phim hứa hẹn Black Widow sẽ được phát hành theo kiểu truyền thống giống như các tác phẩm MCU khác.
“Chúng tôi hiểu rằng nếu kế hoạch có thay đổi, hãng phim sẽ thảo luận điều đó với cô ấy, bởi thỏa thuận giữa hai bên dựa trên một khoản tiền thưởng (rất lớn) tại phòng vé”, Galluzi viết.
Lập luận của Disney
Disney đáp trả rằng họ đã làm đúng như thỏa thuận. Black Widow đúng là đã được phát hành rộng rãi ngoài rạp, nhưng trong hợp đồng không ghi cụ thể “độc quyền ngoài rạp”.
Chad Fitzgerald, người có nhiều năm kinh nghiệm giải quyết những vụ tranh chấp về thù lao tại Hollywood, nhận xét: “Vụ kiện này đang nằm ở vấn đề ngữ nghĩa, ‘Liệu phát hành rộng rãi ngoài rạp có đồng nghĩa là độc quyền ngoài rạp?’”.
Disney cho rằng không có chữ nào ghi Black Widow phải được chiếu độc quyền ngoài rạp trong hợp đồng.
Nếu vụ kiện còn kéo dài, chắc chắn rằng hợp đồng giữa Scarlett Johansson với Disney sẽ còn bị đem ra mổ xẻ. Trước mắt, CAA - công ty quyền lực tại Hollywood đại diện cho nhiều ngôi sao, trong đó có ScarJo - đã lên tiếng chỉ trích Disney công khai khoản thù lao "cứng" 20 triệu USD của minh tinh trên mặt báo.
Tạm gạt vụ kiện ồn ào sang một bên, Disney cùng Marvel Studios lúc này hẳn chưa thể hài lòng với thành tích phòng vé của Black Widow. Phim lập kỷ lục doanh thu ra mắt thời dịch tại Bắc Mỹ với 80 triệu USD, nhưng giảm sâu thành tích trong các tuần tiếp theo. Nhiều chuyên gia phòng vé đã chỉ ra rằng đó là hậu quả từ cách thức phát hành phim song song.
Lúc này, Black Widow mới thu 320 triệu USD toàn cầu và cơ hội để cán mốc nửa tỷ USD là rất mong manh.
Phim còn chưa đặt chân tại Trung Quốc khi không thể ra rạp vào tháng 7 do đó là thời điểm Đảng Cộng sản Trung Quốc kỷ niệm 100 năm thành lập và chính quyền không cho phép trình chiếu phim ngoại. Song, cơ hội để nâng cao thành tích nhờ quốc gia tỷ dân là không mấy khả quan, bởi bản phim lậu của Black Widow đã tràn lan trên mạng Internet từ ngày 9/7.
Các studio đối thủ nghĩ gì?
Trước khi dịch bệnh bùng phát, nhiều bộ phim của Marvel Studios đã thu hơn 1 tỷ USD toàn cầu. Phía Scarlett Johansson nhận định cô đã mất 50 triệu USD bởi động thái của Disney. Song, một số studio đối thủ cho rằng điều đó chỉ có thể xảy ra khi đại dịch Covid-19 qua đi và lượng khán giả đến rạp đông đủ như lúc bình thường.
Dẫu vậy, số đông vẫn bất ngờ trước lời đáp trả của Disney. Một số thậm chí gọi “Nhà Chuột” là đạo đức giả khi lấy Covid-19 để lên án Scarlett Johansson, trong khi hãng đã sa thải 30.000 nhân viên giữa lúc đại dịch hoành hành trong năm 2020. Họ cho rằng Disney lẽ ra đã có thể xử lý khéo léo và tinh tế hơn, như cách làm của Warner Bros.
Tùy thuộc vào độ nổi tiếng của ngôi sao mà Warner Bros. đưa ra khoản tiền thưởng phù hợp. Nhưng cách chung nhất là gấp đôi doanh thu của bộ phim trong thời dịch, rồi tính tiền thưởng dựa trên con số đó. Với các ngôi sao lớn, họ sẽ còn tiếp tục hưởng lợi từ phí bản quyền truyền hình và thuê online trong tương lai.
Nếu "mất" Disney, ScarJo vẫn còn nhiều cơ hội khác tại Hollywood.
Có lẽ Scarlett Johansson và Disney khó lòng còn có thể hợp tác trong tương lai. Mạch truyện của Natasha Romanoff/Black Widow đã chính thức khép lại. Tuy nhiên, trong kế hoạch, hai bên còn dự kiến hợp tác qua dự án Tower of Terror. Do ScarJo là nhà sản xuất, cô nhiều khả năng đưa dự án tới một hãng phim khác.
Không phải ai cũng đủ quyền lực để đứng lên chống lại Disney như Scarlett Johansson. Với cá nhân nữ diễn viên, nếu có bị điền tên vào danh sách đen của “Nhà Chuột”, minh tinh sẽ sớm được các hãng phim lớn khác săn đón. Và dù gì thì cô cũng đã gắn bó với MCU 10 năm, khẳng định được bản thân qua nhiều dự án khác, trong khi không ít đồng nghiệp vẫn loay hoay chứng tỏ bản thân mỗi khi bước ra khỏi thương hiệu siêu anh hùng.
Còn nhiều điều cần bàn xoay quanh vụ kiện, như việc Scarlett Johansson kiện Disney thay vì Marvel Studios - đơn vị trực tiếp ký hợp đồng, hay liệu “Nhà Chuột” có cố gắng giải quyết mọi chuyện “trong bóng tối” như nhiều vụ lùm xùm khác của họ hay không. Tuy nhiên, sự kiện phần nào đó cho thấy thay đổi trong việc trả thù lao cho diễn viên là điều cần xảy ra khi chiếu phim trực tuyến thắng thế trước cách thức phát hành truyền thống.