Trong lần tái ngộ được đặt nhiều kỳ vọng này, Guillermo del Toro một lần nữa thể hiện phong cách làm phim quen thuộc: lối kể chuyện hấp dẫn, sự xung đột giữa yếu tố tâm linh - con người và nỗi bất an trước dự cảm về ngày tận thế.
Thế nhưng, khác với những bộ phim trước đây, Nightmare Alley không có thủy quái hay những bóng ma mang sức mạnh siêu nhiên. Thông qua việc xây dựng nhân vật "thầy đồng" Stan Carlisle, Guillermo tìm thấy điều trốn đằng sau những hồn ma: con người.
'Con hẻm ác mộng' là một trong những phim được đề cử Oscar năm nay.
Cuộc hành trình của kẻ phản anh hùng
Lấy mốc thời gian vào những năm cuối thời kỳ Đại khủng hoảng ở Mỹ đến khoảng thời kỳ đầu của Thế chiến II, nhưng khung cảnh của một thời kỳ đen tối vì khủng hoảng kinh tế và lạm phát lại không xuất hiện rõ ràng trong Nightmare Alley. Thông qua hành trình của nhân vật Stan Carlisle (Bradley Cooper), bộ phim đi sâu vào sự mất niềm tin của con người và nỗi khát khao tìm thấy một điểm tựa cho những mất mát trong cuộc đời - những điều dường như là âm hưởng vọng từ những đổ vỡ của cuộc khủng hoảng ở quy mô lớn.
Trong bối cảnh ấy, nhân vật Stan Carlisle vừa là nạn nhân của những rạn nứt, vừa mang một khát khao thao túng nỗi đau của những người xung quanh hòng tư lợi. Xuất hiện ở đầu phim như một kẻ vô danh tiểu tốt cùng một quá khứ bí ẩn, Stan Carlisle bất ngờ kiếm được công việc tại một hội chợ chuyên tổ chức những màn diễn kỳ bí. Càng dấn sâu vào hội chợ, Stan phát hiện ra những điều thần kỳ ở nơi đây thực chất chỉ là trò lừa đảo. Những màn bói toán chỉ dựa trên một vài thủ thuật tâm lý cơ bản. Kẻ ăn thịt động vật thực chất là những cựu chiến binh, những kẻ nát rượu bị thao túng bởi kẻ tư lợi.
Tài tử Bradley Cooper vào vai chính trong phim.
Khi mọi sự màu nhiệm hiện nguyên hình là những lời dối trá, khao khát thống trị bắt đầu nảy sinh. Sau khi học được màn trình diễn bói toán, Stan Carlisle cùng bạn gái Molly quyết định rời bỏ hội chợ để tìm đến sân khấu lớn hơn. Những khách sạn dành cho giới thượng lưu mà Stan biểu diễn hàng đêm thực chất chỉ là hội chợ ngày trước được phủ lên tấm áo xa hoa. Những khán giả mới, dù giàu sang, vẫn mang trong mình những ẩn ức và nỗi khát khao được an ủi bằng những trò chơi tâm linh. Trước sự mê hoặc từ đồng tiền của những vị khách này, Stan rắp tâm nâng cấp những trò chơi đọc vị tâm lý thành những màn gọi hồn, bất chấp những nguy cơ bị phát hiện ngày một tăng cao.
Chuẩn mực của thể loại phim đen
Phim đen (hay còn gọi là phim noir) là những bộ phim có nội dung ly kỳ, giật gân, thường là về xung đột giữa thám tử - tôi phạm. Trong Nightmare Alley, Stan Carlisle được đặt trong sự xung đột với rất nhiều nhân vật, khiến mạch phim gấp gáp, lôi cuốn từ đầu đến cuối. Đặc biệt, những màn đối đầu tay đôi của Stan với các nhân vật khác được dàn dựng như những bộ phim trinh thám, trong đó kẻ lừa đảo vào vai thám tử, vận dụng sự quan sát để đọc vị đối phương.
Không chỉ chú trọng xây dựng mạch phim lớp lang, Nightmare Alley còn cố gắng khai thác những góc cạnh đa chiều của từng nhân vật. Đó giống như một nỗ lực để con người không bị tầm thường hóa thành những đánh giá tâm lý mà Stan Carlisle thường khoác lác.
Một khung hình gây ấn tượng với diễn xuất của Cate Blanchett (trái) và Bradley Cooper.
"Kẻ ăn thịt động vật" bị cả xã hội khinh bỉ hóa ra có những lúc yếu lòng, tự lẩm bẩm "tôi không phải là người như vậy". Thậm chí, chính bản thân Stan Carlisle cũng biết động lòng trắc ẩn trước bi kịch của những con người thấp kém hơn mình. Bộ phim có một phân cảnh Stan ngồi xuống bên lồng sắt, đưa điếu thuốc hút dở cho "kẻ ăn thịt động vật". Máy quay từ sau lưng anh di chuyển sang quay ngang nhân vật. Trong giây phút này, khung sắt trước mặt nhân vật dường như biến mất. Kẻ bị ruồng bỏ và kẻ cô đơn không còn đối diện với nhau trong tư thế bề trên – bề dưới, mà là hai con người cùng chia sẻ nỗi bi kịch chung.
Không chỉ chỉn chu trong từng cú máy và những dàn cảnh công phu, Nightmare Alley còn sở hữu dàn diễn viên hùng hậu như Bradley Cooper, Cate Blanchett, Willem Dafoe... Với Cate Blanchett, bộ phim đưa minh tinh trở lại với dạng nhân vật quen thuộc - người phụ nữ quyến rũ, nội lực mạnh, là đối trọng với những nhân vật nam trong phim. Đây cũng là kiểu nhân vật thường thấy trong một bộ phim đen. Qua màn thể hiện trong bộ phim, có thể nói ở thời điểm hiện tại, không nhiều nữ diễn viên sở hữu khả năng làm chủ khuôn hình và vẻ quyến rũ pha trộn giữa vẻ kiêu hãnh và nội tâm phức tạp như Cate Blanchett.
'Nightmare Alley' hay cơn ác mộng của những chấn thương
Bộ phim được cài cắm nhiều hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng đến quá khứ của nhân vật Stan Carlisle. Chẳng hạn chiếc bình ngâm một thai nhi đã giết mẹ trong lúc sinh vừa như biểu tượng cho một dự cảm đầy bi quan về bản chất của con người, đồng thời gợi nhắc người xem những hình ảnh đầu phim về một cái chết bí ẩn.
Rooney Mara đóng vai bạn gái của Bradley Cooper trong phim.
Không chỉ riêng Stan Carlisle, dường như tất cả nhân vật trong Nightmare Alley đều mang những chấn thương trong tâm hồn. Bị ám ảnh và dằn vặt bởi ký ức, có những con người tìm hy vọng trong những trò tâm linh lừa đảo ở hội chợ, lại cũng có người tìm cách xây dựng quyền năng cho mình bằng cách thao túng những con người tìm kiếm sự an ủi. Những sức mạnh được xây dựng từ sự dối trá và lòng tham rồi sẽ như cơn ác mộng, quay về ám ảnh con người ta.
Việc chọn khai thác một chủ đề có phần "nặng đô" cũng sẽ là thử thách cho khán giả xem phim. Tuy nhiên, với bảo chứng là 4 đề cử Oscar, trong đó có đề cử "Phim hay nhất" tại lễ trao giải Oscar lần thứ 94, Nightmare Alley có thể xem là một trong những phim điện ảnh tiêu biểu của Hollywood năm nay.
