Sự nghiệp của đạo diễn Trương Nghệ Mưu qua 10 lần ẵm giải Kim Kê
Hôm 30/12/2021, Trương Nghệ Mưu nhận giải Đạo diễn xuất sắc tại Lễ trao giải Kim Kê. Đây là lần thứ 10 trong sự nghiệp ông được vinh danh tại sự kiện này.
Bước đầu sự nghiệp
Theo Sohu, Trương Nghệ Mưu xếp thứ hai (sau Lý An) trong danh sách 10 đạo diễn có đóng góp lớn đối với nền điện ảnh Hoa ngữ. Ông sinh năm 1950 tại Tây An, Trung Quốc. Năm 1978, khi kỳ thi đại học ở Trung Quốc được khôi phục lại, Trương Nghệ Mưu lúc này đã quá tuổi đăng ký, nhưng vẫn được đặc cách vào khoa Nhiếp ảnh của Học viện Điện ảnh Bắc Kinh. Năm 1982, ông tốt nghiệp và bắt đầu con đường nghệ thuật.
Trương Nghệ Mưu được biết đến với nhiều vai trò trong giới giải trí Hoa Ngữ. Ngoài việc là một đạo diễn nổi tiếng, ông còn tham gia lĩnh vực diễn xuất, biên kịch và sản xuất phim. Tại giải Kim Kê lần thứ 5 vào năm 1985, Trương Nghệ Mưu vinh dự được xướng danh tại hạng mục Quay phim xuất sắc với phim Hoàng Thổ Địa. Đây là giải thưởng đầu tiên của vị đạo diễn tại Kim Kê, mở đầu cho vô số vinh quang sau này.
Trương Nghệ Mưu chia sẻ về giải Kim Kê trên CCTV.
Tại giải Kim Kê lần thứ 8 năm 1988, Trương Nghệ Mưu lần đầu vào danh sách đề cử Đạo diễn xuất sắc nhưng không đoạt giải. Tuy nhiên, ông đã ẵm hai giải thưởng quan trọng khác là Nam diễn viên chính xuất sắc với Lão Tỉnh và Phim truyện xuất sắc với Cao Lương đỏ.
Cao Lương đỏ là bộ phim đã giúp tên tuổi nhà làm phim được công nhận tại Trung Quốc, đồng thời đánh dấu lần đầu ông hợp tác với minh tinh Củng Lợi. Chuyện tình ngang trái của cả hai từng gây tốn không ít giấy mực của báo chí. Nhưng nhắc đến Trương Nghệ Mưu, khán giả vẫn thường nhớ đến những tác phẩm điện ảnh để đời của ông hơn là đời tư ồn ào.
Đến năm 1993, Trương Nghệ Mưu mang về cúp Kim Kê thứ tư với giải Phim truyện xuất sắc với Thu Cúc đi kiện. Các bộ phim của Trương Nghệ Mưu trong giai đoạn này có một điểm chung là ca ngợi sức sống tiềm tàng của con người trong nghịch cảnh. Nhờ yếu tố này, những tác phẩm do ông làm đạo diễn nhận sự ủng hộ từ khán giả và được giới chuyên môn đánh giá cao.
Giải Đạo diễn xuất sắc đầu tiên tại Kim Kê
Khoảng thời gian từ 1999 đến 2004 là thời hoàng kim của Trương Nghệ Mưu. Chỉ trong 5 năm, vị đạo diễn đã mang về 5 giải Kim Kê danh giá.
Sau nhiều lần được nhận đề cử nhưng không giành giải, năm 1999, Trương Nghệ Mưu cuối cùng cũng chạm tay đến cúp vàng Đạo diễn xuất sắc với bộ phim Một người cũng không thể thiếu. Không sở hữu dàn diễn viên với vẻ ngoài hào nhoáng, bộ phim là câu chuyện giản dị về một “cô giáo” bất đắc dĩ nhận dạy học thay chỉ vì muốn kiếm tiền, nhưng cuối cùng lại khiến đám học sinh ngỗ nghịch cảm động trước sự nhẫn nại và tình thương của mình. Bộ phim còn xuất sắc giành giải Sư Tử Vàng tại Liên hoan phim Quốc tế Venice (Italy) và giúp tên tuổi của Trương Nghệ Mưu được công nhận trên toàn thế giới.
Phim điện ảnh "Đường về nhà" giới thiệu Chương Tử Di đến khán giả.
Tiếp đến, Đường về nhà là tác phẩm làm nên tên tuổi của Chương Tử Di. Bộ phim được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết Kỷ niệm của nhà văn Bảo Thập. Tình yêu nhẹ nhàng mà sâu lắng giữa cô thôn nữ và người thầy giáo trong Đường về nhà đã chạm đến trái tim người xem và giúp Trương Nghệ Mưu đem về hai giải Phim truyện và Đạo diễn xuất sắc tại Kim Kê năm 2000.
Tới năm 2003, Trương Nghệ Mưu thêm một lần nữa ẵm giải Đạo diễn xuất sắc và Phim đồng sản xuất xuất sắc với tác phẩm võ thuật Anh hùng. Anh hùng lấy cảm hứng từ câu chuyện Kinh Kha thích sát Tần Thủy Hoàng vào năm 227 TCN. Theo tạp chí Time Out, đây là một trong những phim hành động hàng đầu của điện ảnh thế giới năm đó.
Sau Anh hùng, Trương Nghệ Mưu có dấu hiệu thụt lùi. Ông dần vắng bóng tại Kim Kê, nhưng lại nhận được một số đề cử tại các giải thưởng điện ảnh lớn trên thế giới. Có thể kể đến đề cử BAFTA và Quả cầu Vàng cho Thập diện mai phục (2005), đề cử Quả cầu Vàng cho The Flowers of War (2012), hay đề cử Kim Tượng tại Hong Kong cho Chuyện tình cây táo gai (2011).
Chuyển hướng sang phim tiếng Anh nhưng không thành công
Năm 2014, Trương Nghệ Mưu sản xuất phim điện ảnh nói tiếng Anh đầu tiên mang tựa đề Great Wall - Tử chiến Trường Thành. Tuy mang danh là dự án điện ảnh có kinh phí đầu tư cao nhất tại Trung Quốc và sở hữu dàn diễn viên nổi tiếng như Cảnh Điềm, Bành Vu Yến, Lưu Đức Hoa, Matt Damon, thành phẩm không nhận được đánh giá tích cực từ cả khán giả đại chúng lẫn giới phê bình.
“Tử chiến Trường Thành” nhận mức đầu tư khổng lồ nhưng gây thất vọng lớn.
Trang Rotten Tomatoes nhận xét ngắn gọn: "Là một bộ phim của Trương Nghệ Mưu, có sự góp mặt của Matt Damon và Willem Dafoe trong cuộc chiến chống lại những quái vật cổ đại, Tử chiến Trường Thành không thú vị, và cũng chẳng mang tính giải trí cao như người ta mong đợi." Có kinh phí sản xuất lên tới 150 triệu USD, nhưng bộ phim chỉ thu được hơn 330 triệu USD tại phòng vé. Số tiền lỗ ước tính mà Tử chiến Trường Thành gây ra là khoảng 75 triệu USD.
Cầm trên tay giải Kim Kê sau 18 năm
Sau quãng thời gian có phần im ắng, trong năm 2021, đạo diễn Trương Nghệ Mưu mang đến cho khán giả hai tác phẩm điện ảnh Phía trên vách đá và Một giây. Trong đó, Phía trên vách đá là bộ phim đại diện điện ảnh Trung Quốc dự tranh Oscar 2022 tại hạng mục Phim quốc tế xuất sắc.
Lấy bối cảnh Trung Quốc những năm 1930, Phía trên vách đá kể về cuộc chiến của một tiểu đội gồm bốn điệp viên. Họ vốn được đào tạo tại Liên Xô và nay trở về quê hương để thực hiện một nhiệm vụ bí mật. Tuy nhiên, do có kẻ phản bội, nhóm liên tục rơi vào nhiều tình huống nguy hiểm. Phía trên vách đá có sự tham gia của tài tử Chu Á Văn, diễn viên trẻ Lưu Hạo Tồn, cùng dàn diễn viên kỳ cựu gồm Trương Dịch, Vu Hòa Vỹ, Tần Hải Lộ, Nghê Đại Hồng, Chu Hiểu Phàm, Lôi Giai Âm, Sa Dật.
Phim điện ảnh “Phía trên vách đá” giúp Trương Nghệ Mưu gây chú ý trở lại.
Chia sẻ với báo chí về việc Phía trên vách đá đại diện cho Trung Quốc tại Oscar 2022, Trương Nghệ Mưu cho biết ông không đặt nặng vấn đề có giải thưởng, nhưng hy vọng tác phẩm sẽ gây ấn tượng với bạn bè quốc tế. Tại Kim Kê 2021, phim đã đem về ba giải thưởng: Đạo diễn xuất sắc cho Trương Nghệ Mưu, Nam diễn viên chính xuất sắc cho Trương Dịch, và Quay phim xuất sắc cho Triệu Tiểu Đinh. Bên cạnh đó, tác phẩm còn lại trong năm qua của vị đạo diễn - Một giây - cũng giúp Phạm Vĩ đem về giải Nam diễn viên phụ xuất sắc.
Đạo diễn Trương Nghệ Mưu nhận giải Đạo diễn xuất sắc tại Kim Kê 2021.
Với việc có hai bộ phim đoạt giải ở bốn hạng mục, Trương Nghệ Mưu đã có chiến thắng ngoạn mục tại Kim Kê 2021. Thành quả lại đến sau 18 năm kể từ lần ông được xướng danh hồi 2003 và thêm một lần nữa tái khẳng định vị trí của ông trong thị trường điện ảnh Trung Quốc.
Năm 2022, đạo diễn Trương Nghệ Mưu có một phim chuẩn bị ra mắt mang tên Tay súng bắn tỉa, hợp tác cùng dàn diễn viên kỳ cựu gồm Trần Vĩnh Thắng, Chương Vũ, Trương Dịch, Lưu Dịch Thiết. Đặc biệt, con gái ông - Trương Mặc - là đồng đạo diễn tác phẩm. Cách đây hơn 10 năm, cô từng là phó đạo diễn trong tác phẩm Chuyện tình cây táo gai của cha. Khán giả mong đợi Tay súng bắn tỉa sẽ tiếp nối thành công của những bộ phim năm 2021 do Trương Nghệ Mưu thực hiện.
Tin liên quan:
>> Loạt phim truyền hình năm 2022 của GMM có gì hấp dẫn?
>> Nine Naphat - 'con nhà người ta' chính hiệu của showbiz Thái